Fotowoltaika cieszy się powodzeniem i coraz więcej osób sięga po energię odnawialną. Zachętą do korzystania z niej jest nie tylko ekologia, ale przede wszystkim obniżenie kosztów związanych z zaspokajaniem potrzeb energetycznych. Jedną z zalet, którą wymieniają specjaliści od instalacji solarnych, jest długi czas ich funkcjonowania przy małym nakładzie pracy. Jak długo w rzeczywistości działają panele fotowoltaiczne?
Jakie czynniki wpływają na żywotność paneli fotowoltaicznych?
Panele fotowoltaiczne są zbudowane tak, aby jak najdłużej zachowały swoje właściwości i moc produkcyjną. Muszą też oprzeć się działaniu czynników środowiskowych, z którymi nieustannie mają styczność. Osoby, które dopiero zaczynają przygodę z fotowoltaiką, muszą też mieć świadomość, że trwałość i wydajność paneli w pewnym stopniu zależy od ich konserwacji. Opisy marketingowe często używają zwrot „bezobsługowe”. W rzeczywistości panele od czasu do czasu wymagają czyszczenia
Budowa paneli fotowoltaicznych została pomyślana tak, żeby ogniwa były chronione przed fizycznym uszkodzeniem. Poza specjalnymi foliami, które je osłaniają, moduły są umieszczane w ramach i zakryte szybą. Dlatego z założenia nie mają kontaktu ze spadającymi gałęziami, piaskiem niesionym z wiatrem czy gradem. Nie są to jednak materiały wieczne i jak wszystko inne, są podatne na upływ czasu oraz sporadycznie mogą ulegać uszkodzeniom. Do czynników, które je powodują, zaliczają się:
- opady deszczu i śniegu – nagromadzona warstwa białego puchu o grubości 2 cm ogranicza przepuszczalność promieni słonecznych nawet o 80%, a jeśli jest grubsza, efektywność spada niemal do zera.
- gradobicie – pomimo stosowania zabezpieczeń przed tym zjawiskiem atmosferycznym, intensywne gradobicie może doprowadzić do fizycznych uszkodzeń konstrukcji paneli;
Ile lat pracują panele fotowoltaiczne?
Żywotność paneli fotowoltaicznych można określić jedynie w przybliżeniu. O ich trwałości świadczy w pewnym stopniu okres gwarancji udzielanej przez producenta. W najlepszych modelach z górnej półki wynosi on nawet 30 lat. Warto też podkreślić, że najstarszy na świecie panel fotowoltaiczny pracuje nieprzerwanie od 60 lat, wciąż dostarczając energię. Jest to oczywiście wyjątek, który jednak potwierdza regułę, że inwestycja w fotowoltaikę jest opłacalna. Zważywszy, że okres zwrotu z dofinansowaniem wynosi kilka lat, przy dobrych materiałach z darmowego prądu można korzystać przez ok. 20-25 lat.
W praktyce żywotność paneli fotowoltaicznych zależy od kilku czynników. Najważniejszym z nich jest jakość ogniw. Na rynku są dostępne moduły trzech generacji, budowane z różnych materiałów. Chociaż mogłoby się wydawać, że te najnowsze powinny być najlepsze, w rzeczywistości trzecia generacja jest na razie średnio udanym eksperymentem. Ogniwa tego typu są produkowane z różnych nieorganicznych tworzyw sztucznych i chociaż są tanie, obecnie osiągają przeciętną efektywność. Są też znacznie mniej żywotne.
Technologia tworzenia ogniw trzeciej generacji jest dopiero w fazie rozwoju, więc można założyć, że za kilkanaście lat będą one najlepszą opcją wyboru. Obecnie jednak za najtrwalsze i najefektywniejsze uważa się panele drugiej generacji monokrystaliczne..
Gwarancja produktowa a gwarancja wydajności
Jednym z elementów, który wiele mówi o żywotności paneli fotowoltaicznych, jest gwarancja wydajności. Producenci udzielają na swoje wyroby nawet 25-30 lat gwarancji produktowej co oznacza, że w tym okresie panele nie powinny ulec uszkodzeniom mechanicznym, wykazać ukrytych wad czy przestać działać. W opisie oferty można jednak również znaleźć gwarancję wydajności. Jest ona udzielana na taki sam okres, ale jednocześnie producent określa procent sprawności, jaki będą miały panele po takim czasie.
Co to oznacza w praktyce? Otóż utrata wydajności paneli jest naturalnym zjawiskiem, a jej spadek szczególnie intensywnie następuje w pierwszych latach użytkowania. Średnio jest to od 0,5 do 0,7% w skali roku. Najlepsze modele po 25 latach działania zachowują wydajność na poziomie nawet 88%. Jako ciekawostkę można podać fakt, że ponad połowa paneli tworzących najstarszy europejski system fotowoltaiczny zamontowany w Szwajcarii w 1982 roku po blisko 40 latach działa z efektywnością ponad 80% w stosunku do mocy wyjściowej.
Warto też wspomnieć, że Europa stwarza wyjątkowo przyjazne środowisko do montażu fotowoltaiki ze względu na brak ekstremalnych zjawisk pogodowych i dobre nasłonecznienie. Dlatego można się spodziewać, że montowane dzisiaj panele spełnią obietnice gwarantowane przez producentów.
